در سال ۱۸۹۶، چاریلائوس واسیلاکوس یونانی موفق شد تا با ثبت زمان سه ساعت و هجده دقیقه، مدال طلای رشتهی دو ماراتن در قالب مدرن خود را کسب کند. اما پس از گذشت بیش از یک قرن از ثبت این رکورد، ورزشکاری قادر نیست حتی با این رکورد پای در مسابقات دوی ماراتن بوستون بگذارد. با آغاز دوران برگزاری رقابتهای المپیک به شکل مدرن امروزی، شیب رکورد شکنی توسط ورزشکاران با شتاب بالایی همراه بوده است. رکوردشکنی ورزشکاران در رقابتهای ورزشی را باید برگرفته از دلایل مختلفی خواند که درگیری کشورها و رقابت برای قدرتنمایی در حوزهی ورزش، تغییرات اجتماعی، پیشرفتهای تکنولوژیک و تغییر قوانین از جملهی این موارد است.
مارک ویلیامز، پروفسور ورزش، سلامتی و علوم تمرینی در دانشگاه برونل لندن بهبود عملکرد ورزشکاران که همیشه رو به رشد بوده را زاییدهی افزایش آگاهی و درک انسانها از تناسب اندام، رژیم غذایی و استفاده از انواع مکملها و مواد خوراکی در موقعیتهای مختلف میداند.
البته باید به این نکته اشاره کرد که این پیشرفت همواره از سیر پیشرفت یکسانی برخوردار نبوده و برخی عوامل در طول سالها شتاب پیشرفت را افزایش داده یا مانعی بر سر راه بودهاند. برای مثال جفروی برثِلوت از انستیتو ملی ورزش و تربیت بدنی در پاریس به این موضوع اشاره کرده که رقابتهای ورزشی برگزار شده بین سالهای مقارن با جنگ جهانی اول و دوم را باید دوران رکود برای رکوردهای ورزشی خواند. وی در این خصوص میگوید:
وقتی شما درگیر جنگ باشید، تمرکز روی ورزش کمترین اهمیت را دارد.
اما برعکس دوران درگیر شدن بسیاری از کشورها در جنگهای جهانی، دوران جنگ سرد، زمان پیشرفت رکوردهای ورزشی بود. روسها که در آن زمان دانشمندان خود را در پروژههای فضایی، اتمی، پزشکی و تکنولوژی به کار گرفته بودند، برای نمایش قدرت، توجه ویژهای نیز به ورزش داشتند، هرچند این توجه با برنامهریزی بزرگ و دوپینگهای گسترده همراه شده بود. رکوردزنی در دوران جنگ سرد به اندازهای گسترده بود که تا به امروز شماری از رکوردها دست نخورده باقی ماندهاند. برای مثال میتوان به رکورد یوری سدیوخ در رشتهی پرتاب چکش اشاره کرد که در سال ۱۹۸۶ و در جریان برگزاری مسابقات قهرمانی اروپا در اشتوتگارت آلمان سه سال پیش از فروریختن دیوار برلین و پنج سال قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به ثبت رسیده است.
برثلوت در این خصوص میگوید:
امروز ما با مشکلات زیادی در حوزهی رکوردشکنی روبرو هستیم، چراکه ورزشکاران از نظر مصرف مواد نیروزا بسیار محدود شدهاند.
تغییرات اجتماعی را نیز باید عامل دیگری خواند که میتواند به عنوان فاکتور انگیزشی در خصوص رکوردشکنی عمل کند، چنانکه این موضوع در رشتهی ماراتن زنان قابل رویت است. بانوان در سالهای دور از حضور در مسابقاتی نظیر مسابقات دوی ماراتن بوستون محروم بودند، چراکه این تصور در میان اغلب مردوم قبول شده بود که بانوان توانایی لازم را برای شرکت در مسابقات چنین سنگین و استقامتی را ندارد. در سال ۱۹۶۶ میلادی روبرتا گیب، خود را میان بوتهها در خط شروع رقابت مخفی کرد و سپس نام خود را به عنوان اولین خانمی که موفق شد تا رقابت را به پایان برساند، در تاریه ثبت کرد. سال بعدی، کاترین سوئیتزر تحت نام K. V .Switzer در ماراتن بوستون شرکت کرد. تلاشهای برگزار کنندگان رقابت برای خارج کردن وی از این رقابت در قالب تصاویری منتشر شد که واکنش گستردهای را در سطح جهان برانگیخت. این موضوع موج دوم فمینیسم را در آمریکا ایجاد کرد و کمپین ایجاد شده باعث شد تا ماراتن زنان از المپیک ۱۹۸۴ لس آنجلس به رقابتها اضافه شود.
بهبود تکنیکهای تمرینی و ایجاد روشهای جدید نیز نقش بسزایی در بهبود رکوردها دارد. از جملهی رشتههای ورزشی که تغییرات تکنیکی باعث بهبود بسیاری در رکوردهایش شده، پرش ارتفاع، یکی از رشتههای ورزش دو و میدانی است. در رقابتهای المپیک ۱۹۶۸ مکزیکوسیتی، دیک فوزبوری از ایالات متحدهی آمریکا همگان را با روش خلاقانهی خود برای عبور از مانع متعجب کرد. وی به جای اینکه طبق روش معمول با صورت پرش کرده و روی تشک سقوط کند، پشت خود را مانع کرد و با پشت خود روی تشک سقوط کرد. این روش بعدها با عنوان پرش فوزبوری شناخته شد. فوزبوری در همان المپیک موفق شد تا مدال المپیک را مال خود کند، اما رکوردی شکسته نشد. سالها طول کشید تا ورزشکاران با استفاده از این روش موفق به بهبود رکوردها شده و پرشهای بلندی را انجام دادند. جوردن تیلور، استاد روانشناسی در دانشگاه پرینستون این موضوع را طبیعی خوانده و به این نکته اشاره کرده که پیشرفت در طول سالها کاملا طبیعی است. تیلور که در زمینهی کسب مهارت تحقیق میکند، در این خصوص میگوید:
چیزی که در این بین اتفاق میافتد، ایجاد وقفهای کوتاه تا زمانی است که فردی با استراتژی جدید پیدا شود. پس از یافتن استراتژی جدید، دورهی زمانی دیگری نیاز است تا این روش بهبود یابد و به همین ترتیب پیشرفت حاصل میشود.
سرعت رکوردشکنی اخیرا کند شده که این موضوع را باید در دست یافتن ورزشکاران به نهایت توانایی فیزیکی خواند. از سویی دیگر اتحادیه بین المللی فدراسیونهای ورزشی کنترل بسیار سختگیرانهتری روی مصرف مواد نیروزا و دوپینگ دارند. برثلوت به این نکته اشاره کرد که بیشترین میزان رکوردشکنیها در سال ۱۹۸۸ میلادی انجام شده است. البته در این بین برخلاف دو و میدانی که سرعت رکوردشکنیها در آن بسیار کاهش یافته، رشتههای دیگری نظیر شنا وجود دارند که رکوردشکنی در آن به وفور دیده میشود. البته برثلوت رکوردشکنی در رشتههایی نظیر شنا را به دلیل تکنیکهای مصنوعی مورد استفاده میداند که بارزترین مثال آن استفاده از لباسهای شنای پلی اورتان است.
در ادامه رکوردشکنی در چهار رشتهی ورزشی را در طول تاریخ از نظر خواهیم گذراند.
رکوردشکنیها در طول تاریخ چگونه تغییر یافتهاند
جنگ، تغییرات اجتماعی، بهبودهای تکنولوژیک و تغییر قوانین نقش بسزایی در رکوردشکنی داشته و تاثیر عوامل اشاره شده در عملکرد ورزشکاران مختلف که مرزها را درنوردیدهاند، بسیار تاثیر گذار بوده است. در نمودارهای پایین میتوانید تمام رکوردشکنیها طی مسابقات المپیکی و غیرالمپیکی را از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۶ مشاهده کنید.
شنای ۱۰۰ متر آزاد زنان
زمانی که فدراسیون جهانی شنا استفاده از مایوهای پلی اورتان را در المپیک ۲۰۰۸ چین آزاد کرد، ۲۳ رکورد جهانی توسط شناگرانی که از این لباسهای جدید استفاده میکردند، شکسته شد. در سال ۲۰۰۹ فینا در تصمیم خود تجدید نظر کرد و استفاده از این لباسها را ممنوع اعلام کرد، اما رکوردهای ثبت شده را نادیده نگرفت.
پرتاب چکش مردان
ورزشکاران و مربیان روس از سال ۱۹۵۰ اقدام به مطالعهی بیومکانیک چکش کرده و از اینرو تکنیکهای مورد استفاده توسط روسها بهبود یافته و رفته رفته کل ورزش پرتاب چکش را تحت تاثیر قرار داد. همانطور که اشاره کردیم رکورد جهانی این رشته نیز در دست یوری سدیوخ است که در سال ۱۹۸۶ شکسته شد.
ماراتن زنان
تا سال ۱۹۷۰ میلادی زنان از مسابقات ماراتن کنار گذاشته شده بودند۷ چراکه باور عموم توانایی بدنی زنان را برای طی مسیری ۴۰ کیلومتری مناسب نمیدانست. رکوردشکنان دههی ۶۰ میلادی را باید پیش قراولان این رشته خواند که راه را برای پیشرفت و ثبت رکوردهای جدید توسط سایر زنان باز کردند.
پرش ارتفاع مردان
این رشته در طول تاریخ برگزاری بارها شاهد سکون و عدم تغییر آنچنانی رکوردها بوده تا اینکه ورزشکاری فن جدیدی را مورد استفاده قرار داده و سپس در اثر بهبودها رفته رفته شاهد رکوردشکنی برای بازهی زمانی خاصی تا بودهایم تا اینکه تکنیک جدیدی ایجاد شده و با استفاده از آن دوباره رکوردها بهبود یابند.
نظر شما در مورد رکوردشکنی در رشتههای ورزشی مختلف چیست؟
.: Weblog Themes By Pichak :.